Türkiye’nin Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde Dicle ile Fırat nehirleri arasında yer alan Mardin uluslararası ün ve öneme sahip dünya çapında önemli olan illerimizden biri. Topraklarında barındırdığı tarihi yapıları ve yüzyıllar boyunca kadim medeniyetlere yaptığı ev sahipliğiyle ünü Türkiye sınırlarını aşmış bir masal şehridir Mardin.
Kültürel geçmişinden tarihine, yemeklerine, el işçiliğinden, doğal güzelliklere her gezgin için çeşit çeşit seçenek sunan Mardin gezilecek yerler listesi bir hayli uzundur. Ermeni, Süryani, Kürt, Türk halkının dostça barış içinde yaşamayı sürdürdüğü bu eşsiz kent; sadece bu yüzden bile görülmeyi ve keşfedilmeyi sonuna kadar hak ediyor.
Mardin Evleri’nden, Mor Gabriel Manastırı’na, Ulu Camii’den Meryem Ana Kilisesi’ne, özellikle tarihi yapıları ziyaret etmesini seven, Türkiye’nin sahip olduğu kültürel mirası öğrenmek isteyen, gezginlere adeta kendilerini bir film setindeymiş gibi hissetmelerini sağlayacak, Mardin gezilecek en iyi 25 yer listesini sizler için hazırladık.
Not: Bu yazımızı okuduktan sonra Mardin en iyi otellerini keşfetmek için « Mardin Otelleri » yazımıza bakmayı unutmayın.
Mardin’de Gezilecek En İyi 25 Yer
1. Meryem Ana Kilisesi
Meryem Ana Kilisesi, Mardin’in en eski tarihi yapılarından biridir. Süryani Katolik Cemaati’ne ait olan kilise, 3.yüzyılda inşa edilmiştir. Mardin’in Midyat ilçesinde yer alan Meryem Ana Kilisesi, Mor Yakup Kilisesi olarak da bilinmekte olup; Süryanice ismi Yoldath Aloho (Tanrı Nası) dır.
Mimari açıdan Deyrulzeferan Manastırı’na benzetilen tarihi kilise; görenleri büyüleyen ihtişamlı yapısıyla, yerli ve yabancı turistlerin önemli tarihi duraklarından. Mardin’e gelen ziyaretçiler için mutlaka görülmesi gereken tarihi yapılardan biri.
2. Zinciriye Medresesi
Zinciriye Medresesi, Mardin’de hüküm sürmüş olan son Artuklu Sultanı Melik Necmeddin İsa tarafından yaptırılmıştır. Mardin kent merkezinde yer alan, ‘Sultan İsa Medresesi’ olarak da bilinen yapı geçmiş yıllarda rasathane olarak da kullanılmıştır.
1385 yılında inşa edilen Zinciriye Medresesi, sarı taştan ve iki katlı olarak inşa edilmiş olup Artuklular döneminde hakim olan mimari yapıyı net bir şekilde gözler önüne sermektedir. Günümüzde Aksaray Müzesi olarak hizmet vermekte olan medrese; Mardin gezilecek en iyi 25 yer arasında yer almaktadır.
3. Midyat Mağaraları
Midyat Mağaraları, Midyat ilçesine adını vermiş olan yapılardır. İnsanlara geçmiş dönemde birer sığınak görevi gören bu mağaralar, Mardin’in muhteşem doğasını da gözler özününe serer. İlçe merkezine yakın olan mağara evleri bu sebeple de ziyaretçiler tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir.
Günümüzde bazıları butik otel ve bazıları da müzeye çevrilen, yaklaşık olarak 60 tane olan Midyat Mağaralarının en bilinenleri; Linveyri Şifa Mağarası ve Gızzelin Mağarası’dır. Linveyri Şifa Mağarası içerisinde durmadan damlayan suyunun şifa dağıttığına inanılmaktadır, şifa arayan insanlar tarafından ziyaret edilmektedir. Mardin gezilecek yerler listesinde önemli bir sıraya sahip olan Midyat Mağaraları, görülmeye muhteşem bir tarihe ev sahipliği yapıyor.
4. Mardin Evleri
Mardin Evleri, Mazı Dağı’nın güney yamacında sıralanır. Mardin Kalesi’nin altında kalan evler, adeta kusursuz bir tabloyu andırıyor.
Mardin iklimi göz önünde bulundurularak inşa edilmiş olan Mardin Evleri, güneş ışınlarının ters yönünde konumlanmış olup; evlerin yapımında kullanılan sarı kalker taşların da özelliği sıcak havayı içeriye çekmemesidir. İki bölümden oluşan evlerde; haremlik ve selamlık alanları bulunuyor. Ziyaretçilerine sergilediği eşsiz manzarasıyla yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği yapılar; Mardin gezilecek en iyi 25 yer listesinin ilk sıralarında yer alıyor.
5. Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi
Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi, II.Abdülhamid döneminde 1889 yılında inşa edilmiş olup, Süvari Kışlası olarak kullanılmıştır. Önceki yıllarda Jandarma Komutanlığı ve vergi dairesi olarak kullanılan yapı; Ermeni asıllı mimar Sarkis Elyas Lole tarafından inşa edilmiştir.
Cumhuriyet Meydanı’nda yer alan müze restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından 2009 yılında hizmete açılmıştır. Mardin’in binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan kültüründen önemli objeleri görebileceğiniz müzede aynı zamanda Dilek Sabancı Sanat Galerisi’de yer alıyor. Mardin’e gelen ziyaretçilerin uğrak noktalarından biri olan müze Mardin kültürünü de yakından tanımanızı sağlıyor.
6. Mor Gabriel Manastırı
Mor Gabriel Manastırı, dünyanın en eski manastırı olarak bilinmektedir. Dünyanın en eski Süryani Ortodoks manastırı, Duyrulumur Manastırı olarak da adlandırılır. Türkiye’nin hatta dünyanın en önemli tarihi yerleri arasında yer alan manastır, her yıl çok fazla sayıda yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.
Mardin’in Midyat ilçesinde Turabdin Platosu’nda yer alan manastır, M.S 397’de Mor Samuel ve öğrencisi Simon tarafından inşa edilmiştir. Süryani topluluğu için ikinci Kudüs olarak kabul edilen Mor Gabriel Manastırı günümüzde aktif olarak kullanılmaya devam edilmekte olup, birkaç bölümü gelen ziyaretçilerin gezmeleri için açıktır. Bu tarihi yapı; Mardin gezilecek yerler listesinde üst sıralarda yer almalıdır.
7. Eski Mardin
Eski Mardin, ‘Yukarı’ olarak da adlandırılan Mardin’in tarihi dokusunu sonuna kadar hissedebileceğiniz bir yer.
Yeni Mardin’den farklı olarak, daracık sokaklarına araçların bile giremediği, taşımacılığın eşek sırtlarında yapıldığı, ‘Abbara’ denilen tünellerle sokakların birbirine bağlandığı Eski Mardin’de kendinizi adeta bir film platosunda gibi hissedeceksiniz.
8. Deyrulzafaran Süryani Manastırı
Deyrulzafaran Süryani Manastırı, Mardin Ovasına hakim bir noktada bulunan tarihi manastır, 5.yüzyılda inşa edilmiştir. Mor Şleymun Manastırı ve Mor Hananyo Manastırı olarak da bilinen manastırın, Deyrulzafaran ismini alması 15.yüzyıldan sonra etrafında yetişen zafaran (safran) bitkisi sebebiyle olmuştur.
Süryani Kilisesi’nin en önemli dini merkezlerinden biri olan manastır, 640 yıl boyunca da patriklik merkezi olarak kullanılmıştır. 52 patriğin mezarının olduğu tarihi manastır; göz alıcı kubbeleri, incelikle işlenmiş süslemeleri ve nakış oymaları ile görenleri kendine hayran bırakacak çok etkileyici bir tarihi eser. Mardin gezilecek yerler listesinde ilk sıralarda yer alıyor.
9. Mardin Kalesi
Mardin Kalesi, deniz seviyesinden 1200 metre yükseklikte yer almaktadır. Yamaçlarında Mardin’in simgesi olan taş evlerin sıralandığı yapı, Doğu’nun en sağlam kalesi olarak da biliniyor.
‘Kartal Yuvası’ olarak da adlandırılan ve Mardin’in adeta simgesel yapılarından biri olan ‘Mardin Kalesi’ tarih boyunca, Sümerler, Babiller, Asurlular, Selçuklular, Romalılar ve Osmanlılar tarafından savunma amacıyla da kullanılmıştır. Doyasıya Mardin manzarasını izlemek isteyen yerli ve yabancı turistlerin en sık uğradığı tarihi duraklardan biri hiç kuşkusuz Mardin Kalesi’dir.
10. Mor Behnam (Kırklar) Kilisesi
Mor Behnam (Kırklar) Kilisesi, M.S 539 yılında inşa edilen yapı Mardin şehir merkezinde yer alır. Mardin’in en eski tarihi yapılarından biri olan, 1293’te Süryani Kadim Patriklik Merkezi olan Kırklar Kilise; Mor Behnam ve kız kardeşi Saro adına inşa edilmiştir. Günümüzden Süryani halkı tarafından kullanılmaya devam etmektedir. Pazar günleri yapılan dini ayinlere de çevreden katılımlar olmaktadır.
Süslemeleri, incelikle yapılmış nakış işlemeleri ve kilise içerisinde yer alan eşsiz ikonlarıyla, merkezi konumu sebebiyle de Mardin’e gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin yoğun olarak iğli gösterdiği kilise; Mardin gezilecek yerler arasındadır.
11. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Mardin Piknik Alanı ve Spor Kompleksi
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Mardin Piknik Alanı ve Spor Kompleksi, Mardin şehir merkezine 8 kilometre uzaklıkta konumlanıyor. Mardin’de kültür gezisine ara verip biraz da şehrin doğa güzelliğiyle dinlenmek isteyen ziyaretçiler tarafından sıklıkla ziyaret edilen Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Mardin Piknik Alanı ve Spor Kompleksi; çocuk, genç, yetişkin, yaşlı herkese çeşitli aktivite olanakları sunan bir alandır.
Mardin şehir turunda ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği, doğayla iç içe, keyifli ve sakin zamanlar geçirebileceğiniz Spor Kompleksi, yılın her mevsimi açık olmakla birlikte, şanslıysanız yılın bazı zamanlarında düzenlenen konserlere de denk gelebilirsiniz. Özellikle bahar ve yaz aylarında Mardin’e gelen gezi severlerin rotalarına eklemeleri gereken güzel duraklardan bir diğeri.
12. Kasımiye Medresesi
Kasımiye Medresesi, yapımı Artuklu döneminde başlamış olmakla birlikte medresenin tamamlanması, Timur döneminde gerçekleşen Moğol saldırıları nedeniyle 1500’lü yıllara kadar uzanır. Mezopotamya ovasına karşı konumlanan görkemli yapı Mardin’in Artuklu ilçesinde yer almaktadır. Günümüze kadar tüm heybetiyle gelmiş olmayı başaran Kasımiye Medresesi; iki katlı, tek kubbeli ve tek bir avlu ile yirmi üç medrese odasından oluşan mimari yapısıyla da göz dolduruyor.
Tamamı kesme taş ve tuğlalardan, açık medrese şeklinde inşa edilmiş olan tarihi eser; süsleme motifleri, detaylı ince işçiliği ile görenleri adeta büyülüyor. Mardin’in en büyük ve en önemli yapılarından biri olan, avlusunda çeşme ve havuz bulunan Kasımiye Medresesi; gezi severlerin rotalarına eklemesi gereken duraklardan bir diğeri olup, Mardin gezilecek yerler arasında önemli bir sıraya sahiptir.
13. Hasankeyf
Hasankeyf, Batman ilinin bir ilçesidir ve 40 kilometre uzaklıkta yer alır. Kesin olarak bilinmemekle birlikte, tarihi antik kent dönemine kadar dayanmakta olan ve geçmiş dönemlerde birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Hasankeyf; 1981 yılında doğal koruma alanı ilan edilmiştir.
Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biri olan Hasankeyf, Mezopotamya’dan Anadolu’ya geçiş yolu üzerinde, Dicle Nehri’nin kenarında yer almasından dolayı konumu itibariyle de büyük bir öneme sahiptir. Ilısu Barajı ile hidroelektrik santrali projesi sebebiyle 2020 yılında sular altında kalan antik kentte kurtarma kazıları yapılmış olup, kazılardan çıkan tarihi eserler taşınmıştır.
14. Turabdin Platosu
Turabdin Platosu, Mardin’in 30 kilometre Güneydoğu’sunda Güngören Köyü’nde bulunuyor. ‘Tanrı Hizmetkarları Dağı olarak da bilinen plato, geçmiş dönemlerde keşişlere ev sahipliyi yapıyordu. Sınırları içerisinde çok sayıda manastır ve köy bulunan Turabdin Platosu’nda; dünyanın ilk Süryani manastırı olan; Mor Gabriel Manastırı da yer almaktadır.
Süryani toplumu için kutsal sayılan Turabdin Platosu’nun; arkasında Anadolu Dağları, ön kısmında Mezopotamya Ovası tüm güzelliğiyle yer almaktadır. Özellikle fotoğrafçılığa ilgisi olan yerli ve yabancı turistlerin adeta akın ettiği Mardin duraklarından biridir.
15. Mardin Sokakları
Mardin Sokakları, adeta bir açık hava müzesini anımsatıyor. Arnavut kaldırımlar ile döşenmiş olan, daracık tarih kokan sokaklarıyla gezi severler tarafından hayranlıkla ziyaret edilen Mardin Sokaklarına özel olarak fotoğraf gezileri de düzenleniyor.
Mardin’i doyasıya yaşamak, hissetmek, tarihi ve kültürel kokuyu almak isteyen ziyaretçiler için Mardin gezilecek yerler listesinde önemli bir sıraya sahip olan Mardin Sokaklarını listenize eklemeyi unutmayın.
16. Mazıdağı
Mazıdağı, Mardin merkeze 47 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. 1937’de ilçe olan, ilk Bizans dönemine kadar varan zengin bir tarihi geçmişe sahip olan Mazıdağı büyüleyici bir manzaraya sahiptir. Geçmiş zamanlarda ‘Şamrah’ ismiyle de bilinen Mazıdağı’nın geçmişte bu isimle anılmasının sebebi de Şam Yolu üzerinde konumlanması olmuştur.
Arkeoloji meraklıları tarafından sıklıkla ziyaret edilen duraklardan biri olan Mazıdağı, ismini de çevresini sarmalayan mazı ağaçlarından alıyor. Taş devrinde yerleşim yerleri olarak kullanılan; Zambırhan ve Ahviran mağaralarını barındıran Mazıdağı, Mardin’e gelen gezi severler için görülmesi gereken önemli duraklardan biri.
17. Mardin Ulu Cami
Mardin Ulu Cami, Mardin’in en eski camisi olarak bilinmektedir. İnşa tarihi tam olarak bilinmeyen tarihi yapı 12.yüzyıl Artuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. Artuklu döneminde iki minareli olarak inşa edilen tarihi yapının, günümüzde görmüş olduğumuz tek minaresi ise 1889 yılında yeniden inşa edilmiştir.
Kimin tarafından yaptırıldığına dair farklı iki bilgi olan Ulu Cami’nin on altı kitabesi bulunmaktadır. Avlusunda yer alan kitabede Artuklu Hüsameddin Yavlak Arslan adı geçmekte ancak minaresine bakıldığından Diyarbekir Meliki II. Kutbüddin İlgazi dönemi işaret edilmektedir.
Bir kilisenin yerine inşa edildiği düşünülen; Mardin’in sembol tarihi yapılarından biri olan Ulu Cami; etkileyici taş işçiliği ve büyüleyici süslemeleriyle, Mardin gezilecek en iyi 25 yer listesinde yer almaktadır.
18. Dara Antik Kenti
Dara Antik Kenti, Mardin’den 30 kilometre uzaklıkta bulunan Oğuz Köyü’nde yer almaktadır. 505 yılında Doğu Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırını korumak için askeri amaçlı bir savunma kenti olarak kurulmuştur.
Mezopotamya’nın en önemli yerleşim yerlerinden biri olan, yaklaşık 50 metre yükseklikte bir tepenin üzerinde yer alan; antik kentin çevresi 4 kilometrelik devasa surlarla çevrilidir. Kilise, saray, çarşı, su kanalları bulunan antik kentte yapılan kazılarda çıkan eseler, Mardin Müzesi’nde sergilenmektedir. Yerli ve yabancı turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği yerlerden biri olan dünyaca üne sahip Dara Antik Kenti, Mardin’de görülmesi gereken bir diğer tarihi duraktır.
19. Mardin Kuyumcular Çarşısı
Mardin Kuyumcular Çarşısı, Mardin’de 1.Caddede yer almaktadır. Kuyum işçiliği ile de dikkat çeken Mardin’de yerli ve yabancı turistlerin alışveriş yapmak için en sık ziyaret ettiği yerlerden birisi olan Kuyumcular Çarşısı; Kayseriye Çarşısı, Revaklı Çarşı ve Bakırcılar Çarşısı ile komşu bir konumda yer almaktadır.
Altının yanı sıra şahane gümüş ürünler de alabileceğiniz Kuyumcular Çarşısı ziyaret edilecek bir diğer durak. Mardin’de biraz da şehir hayatına karışıp, çarşı pazar gezmek isteyen ziyaretçiler için güzel duraklardan bir tanesi.
20. Kafro Köyü
Kafro Köyü, diğer adı ile ‘Elbeğendi Köyü’ Mardin’in Midyat ilçesine 15 kilometre uzaklıkta, Bagok Dağları’nın eteğinde yer alan bir Süryani köyüdür. Terör olayları nedeniyle Süryanilerin terk etmek zorunda kaldığı köy seneler sonra yurtlarına dönen Süryani halkı sayesinde yeniden hareketlenmiştir. Süryanilerin kış aylarında bulunmadığı için ıssız olan köy, yaz aylarında ise dolup taşmakta.
Günümüzde topraklarına geri dönen Süryaniler tarafından baştan inşa edilmiş olan yapılarla dikkat çeken Kafro Köyü’nün asıl ününün sebeplerinden biri de dünya çapında bir lezzetle sunulan meşhur pizzaları. Seneler sonra topraklarına dönen Süryani bir aile olan Naile Bey’in yaptığı pizzalar ile ün kazanan köy, özellikle gastronomi meraklıları tarafından yaz aylarında tam anlamıyla ziyaretçi akınına uğramakta. Mardin gezilecek en iyi 25 listesinde üst sıralarda yer alıyor.
21. Mardin Beyazsu
Mardin Beyazsu, şehir merkezine yaklaşık olarak 20 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Çevredeki dağlardan kaynağını bulan dere, bir vadi içerisinde Nusaybin’e doğru coşkuyla akmaktadır.
Mardin ve diğer ilçelerin içme suyunu karşılayan Beyazsu, sert ve kurak bir iklimin hakim olduğu zorlu coğrafyada adeta bir kurtarıcı görevi görmektedir. Yaz aylarında Mardin halkının ve gelen ziyaretçilerin piknik alanı ihtiyacını da karşılayan Mardin Beyazsu; serin suları, yemyeşil ağaçları, temiz havası ve güzel doğasıyla görülmeye değer yerlerden biri.
22. Latifiye Camii
Latifiye Camii, Cumhuriyet Alanı’nda yer alıyor. Mardin’de son Artuklu eserlerinden biri olan cami, 1371 yılında inşa edilmiştir. Günümüzde görülen minaresi ise 1845 yılında Musul Valisi Gürcü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Abdüllatif Camii olarak da bilinen tarihi yapı, Mardin ahşap el işçiliğinin en güzel örneklerinden birini de gözler önüne seriyor. Dikdörtgen planlı ve kubbeli olarak tasarlanan cami, süslemeleri ve ihtişamlı büyük kapısıyla da dikkat çekmektedir. Mardin gezilecek yerler arasında bulunan Latifiye Camii, Mardin’de bulunan önemli tarihi yapılardan biridir.
23. Aznavur Kalesi
Aznavur Kalesi, Nusaybin ilçesinin 14 kilometre uzağında yer almaktadır. Abdullah Bin Hamdan tarafından, kesme taş ve molozdan, 970 yılında inşa ettirilen kale 400 metre uzunluğundadır. 14 burç ve 2 gözetleme kulesinden oluşmaktadır.
Geçmiş dönemlerde hem saldırılara karşı korunmak hem de ticaret yollarını gözetlemek için inşa edilen kale görkemli surlarıyla Mardin’de dikkat çeken bir diğer tarihi yapıdır.
24. Hatuniye Medresesi
Hatuniye Medresesi, 1176 ile 1185 yılları arasında inşa edilmiştir. Medrese mimarisi açısında eyvanlı medrese mimarisinin öncülerinden kabul edilmekte olup; Sitti Radviyye Medrese’si olarak bilinen tarihi yapı Artuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biridir.
İki katlı olan, dikdörtgen bir alanı kaplayan, iki eyvanlı, revaklı avlulu yapının günümüzdeki önemini korumasının sebeplerinden biri de içerisinde Hz. Muhammedin’in ayak izlerinin sergilenmesidir. El yapımı taş işçiliğinin en güzel örneklerinden biri olan Hatuniye Medresesi, Mardin gezilecek yerler arasında yer almaktadır.
25. Dunaysır Köprüsü
Dunaysır Köprüsü, Zergan Çay’ı üzerinde, Kızıltepe ilçesinde yer almaktadır. Kesin bir bilgi olmamakla birlikte, kitabesi olmayan köprünün, 12.yüzyılda Artukoğlulları tarafından yapıldığı varsayılmaktadır.
Geçtiğimiz yıllarda restorasyon çalışmaları tamamlanan Dunaysır Köprüsü; günümüzde sağlamlığını korumakta olup Mardin’de kullanılmaya devam eden tarihi yapılardan bir tanesidir.
Mardin’de Gezilecek Yerler
Güzelliği ve heybetiyle ile görenleri kendine hayran bırakan Mardin; her milletten insanı topraklarında özgür bir şekilde barındırmasıyla da görülmeye değer şehirlerden. Yukarı Mezopotamya’nın en eski kentlerinden biri olan Mardin; taş konakları, antik kentleriyle, ezan sesleri ve çan seslerinin birbirine karıştığı daracık, Arnavut kaldırımlı, taş evlerden oluşan güzel sokaklarıyla gezi severlere adeta bir görsel şölen yaşatıyor.
Kültür turlarına ara verip muhakkak denemeniz gereken müthiş yemekleriyle de ünlü olan Mardin’de; kibbe, dod, soğan kebabı, kaburga dolması ve tabi ki içli köfte ilk sıralarda yerini alıyor. Mardin’den birer hatıra isteyen ziyaretçiler için de; sabunlar, telkâri, kahve ve bakır el işleri hediyelik eşyaları bulunmakta.
Görülmesi gereken kültürel mirası, benzersiz coğrafyası, içten, sıcak, samimi ve misafirperver insanları ile gezi severlerin rotasına mutlaka eklemesi gereken Mardin için söylenebilecek en güzel şey, hiç kuşkusuz Mardin’de doğup büyümüş olan Türk Edebiyatı’nın önemli şair/yazarlarından Murathan Mungan’ın da dediği gibi ‘Bir kez girdi mi Mardin hayatına bir kader gibi takip eder’, Mardin’in sizi sonsuza kadar hep takip etmesi dileğiyle.
Mardin’e dair daha detaylı bilgi edinmek için Mardin Restoran ve Mardin’de Ne Yenir yazılarımızı inceleyebilirsiniz.
Mesaj bırak